Prezentowany tom jest próbą analizy działań aparatu bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w kontekście polityki narodowościowej komunistycznego państwa. W celach porównawczych umieszczono w niej również artykuł ilustrujący działania podjęte wobec polskiej ludności rodzimej z obszaru powiatu złotowskiego.Dla realizacji polityki narodowościowej sięgnięto w Polsce Ludowej po narzędzia polityczne, formalnoprawne (w tym administracyjne), wojskowe i operacyjne, które odpowiadały poszczególnym segmentom realnej władzy w ówczesnym systemie politycznym. Nie zawahano się przy tym przed zastosowaniem tak radykalnych rozwiązań, jak przeprowadzone w latach 1944–1948 masowe przesiedlenia ludności etnicznie niepolskiej.